Svetska organizacija za zaštitu prirode (WWF) upozorila je povodom obeležavanja Svetskog dana vlažnih staništa, da je neophodno obnavljanje močvara, reka i jezera kako bi se usporilo globalno zagrevanje, stvorio teren za prilagođavanje na klimatske promene i osigurala dobrobit za ljude.
Predstavnik WWF Adrije Goran Vreljanski ukazao je na to da je u poslednjih 45 godina izgubljeno više od jedne trećine svetskih močvarnih staništa, bara, močvara, tresetišta i poplavnih šuma, od kojih zavisi oko 40 odsto biljnih i životinjskih vrsta.
“Svega tri procenta od ukupne zemljine površine čine vlažna staništa, a ta tri, naizgled mala, procenta apsorbuju ugljendioksida koliko i sve šume na planeti zajedno”, kazao je Vreljanski.
Preme njegovim rečima, krajem ove i početkom sledeće godine planira se sadnja autohtonih poplavnih vrsta drveća na površini od 36 hektara na području Specijalnog rezervata prirode Gornje Podunavlje. Objasnio je da je taj poduhvat deo regionalnog plana za revitalizaciju četiri vlažna staništa u 2024. godini na delu “Evropskog Amazona” od Slovenije, preko Hrvatske do Srbije.
Kako je naveo Vreljanski, u saradnji sa Institutom za nizijsko šumarstvo i životnu sredinu i partnerima iz Vojvodinašuma završena je studija koja se bavi hidrološkim režimom, pedološkim karakteristikama zemljišta i daje preporuke za odabir vrsta, sadnju i negu sadnica koje su planirane za sadnju.
“Dokumentom se predviđa da se u Gornjem Podunavlju monokulturne plantažne šume iseku i umesto njih posade šume koje će u plavnim područjima ispuniti svoju osnovnu funkciju – da sačuvaju vlažna staništa od nestajanja i spreče izlivanje reka u naseljena mesta”, kazao je on.
Prema njegovim rečima, revitalizacija tih površina radiće se na način da buduće šume najpribližnije imitiraju prostorni raspored prirodnih poplavnih šuma, a njihov napredak pratiće se višegodišnjim monitoringom.
“Sadnja plavnih šuma samo je deo revitalizacije koja se radi na području Srbije. U Sloveniji će na Muri biti revitalizovan jednan travnjak, a u Hrvatskoj se radi na obnovi prirodnog kanala Nadjhat u blizini Kopačkog rita. Sve ovo je samo još jedan stepen više u odnosu na dosadašnji višedecenijski rad na ‘Evropskom Amazonu’, zahvaljujući kome su slivovi reka Mure, Drave i Dunava i proglašene prvim Petodržavnim rezervatom biosfere na svetu”, dodao je Vreljanski.
Iz WWF-a su istakli da močvarna staništa nestaju zbog ubrzane urbanizacije, poljoprivredne proizvodnje ili kultivisanja sve veće površine i skoro sve je posledica čovekovog delovanja koji ugrožava prirodno stanište vidre, droplje, na stotine vrsta ptica i insekata.
Projekat “Obnova Amazona Evrope” podržava Program ugroženih krajolika i morskih pejzaža (Endangered Landscapes and Seascapes Programme), kojim upravlja Cambridge Conservation Initiative u partnerstvu s Arcadijom, dobrotvornim fondom Lisbet Rausing i Petera Baldwina.
“Amazon Evrope” je naziv petodržavnog Rezervata biosfere Mura-Drava-Dunav, koji je UNESCO u septembru 2021. proglasio svojom baštinom.
Na ovom području reke Mura, Drava i Dunav formiraju 700 kilometara dug zeleni pojas koji se sastojati od 13 zaštićenih područja koja povezuju skoro milion hektara jednog od najvažnijih rečnih sistema u Evropi koji se nalazi na teritoriji Srbije, Mađarske, Hrvatske, Slovenije i Austrije.
