Ljubostinja je jedan od najvećih srpskih manastira o kome postoji najmanje pisanih istorijskih podataka, rekao je iguman Sevastijan Putnik.
Manastir Ljubostinja se nalazi na levoj obali reke Zapadne Morave, na 4 kilometra severno od Trstenika, u ataru sela Prnjavor. Pripada kruševačkoj eparhiji Srpske pravoslavne crkve.
Izgrađen krajem 1388. godine, kao prvi ženski manastir u Srbiji. Zadužbina je kneginje Milice, koja je ovde prema predanju prvi put ugledala kneza Lazara, kada se između njih rodila velika ljubav.
Kneginja se 1392. godine u Ljubostinji zamonašila, te je ovde provela ostatak života, zajedno sa svojom prijateljicom, srpskom srednjovekovnom književnicom, despoticom Jelenom Mrnjavčević — potonjom monahinjom Jefimijom. Obe su sahranjene u manastiru, gde se njihove mošti i danas čuvaju. Nekada su u Ljubostinji, kao najveće materijalno i duhovno blago Srpske despotovine, čuvane i mošti Svete Petke.
Krajem 14. veka svetinja je postala najpre stecište preostale aristokratije Moravske Srbije, jer je kao nove monahinje prihvatila udovice srpskog plemstva, a zatim i stožer srpske diplomatije, budući da je kneginja Milica — tada već monahinja Evgenija — ostala defakto vladarka do svoje smrti 1405. godine. Tokom 18. i 19. veka Ljubostinja je bila jedan od pet najbogatijih manastira u Srbiji, poznata kao dom uglednih i uticajnih igumana, a od 20. veka — kao bastion ženskog monaštva.
Kao spomenik kulture od izuzetnog značaja, poslednja zadužbina Nemanjića, mauzolej kneginje Milice i kosturnica sa preko trideset otkrivenih monaških i plemićkih grobova, Ljubostinja od 1979. uživa najviši stepen zaštite Republike Srbije. U porti manastira održavaju se narodni sabori na Preobraženje i Veliku Gospojinu, kao i manifestacija Jefimijini dani.
Tri tumačenja imena koje je nosi manastir
Po najstarijem predanju, na mestu današnjeg manastira nalazila se nekada mala crkva posvećena Svetom Arhiđakonu Stefanu, oko koje se održavao narodni sabor (vašar) svakog 2. avgusta, na prenos moštiju ovog sveca.[3] Vratko Nemanjić — Jug Bogdan u narodnoj tradiciji — imao je svoje vinograde na okolnim brdima, pa se jedno od njih i danas zove Bogdanovo (Bogdanjsko) brdo, a selo na njemu — Bogdanje. Jednom je na sabor došao i knez Lazar, i tu sreo Jug–Bogdanovu ćerku, mladu Milicu, plemkinju iz vladarske loze. Tog trenutka se između njih rodila ljubav, koju je Milica negovala posećujući avgustovski sabor svake godine, i darivajući crkvu raznim poklonima. Želeći da na idilični kraj u kome je upoznala svoga muža sačuva večno sećanje, odlučila je da umesto male crkve podigne velelepni hram, koji će služiti Bogorodici, ali i kao uspomena na njihovu ljubav. Otud kovanica ljubvestan ↔ ljubvostin → ljubostinja — mesto ljubavi, mesto gde stanuje, gde se rodila, gde tinja ljubav, mesto ljubavnog sastanka.
Drugo tumačenje odnosi se na reč ljubo–pustinja, tj. na ljubav prema (pustinjačkom) podvižničkom životu. Rani srednji vek video je u Srbiji procvat grada Županjevca, u blizini današnje Ljubostinje. Županjevac je imao svoj bazar i bio jedan od centara trgovine u Pomoravlju. Van zidina grada, ali u blizini njegovih puteva, u uvalama i skitima Gledićkih planina živeo je u to vreme neobično veliki broj otšelnika (pustinjaka).
Treće tumačenje kaže da je svetinja dobila ime po toponimu — ljupka stena, budući da se nalazi ispod Gledićkih planina i vrha Samar.
Izvor: Vikipedija
