Na Vidovdan 1914. godine u Sarajevu, pripadnik Mlade Bosne, Gavrilo Princip izvršio je atentat na austrougaskog nadvojvodu Franca Ferdinanda, što se smatra povodom za početak Velikog rata. Na današnji dan, 28. juna 1892. godine rođena je i Milunka Savić, najodlikovanija žena u Prvom svetskom ratu.
Vidovdanski atentat u Sarajevu
Sarajevski atentat, poznat i kao Vidovdanski atentat, dogodio se 28. juna 1914. godine kada je student Gavrilo Princip pucao iz neposredne blizine i ubio nadvojvodu Franca Ferdinanda, naslednika austrougarskog prestola, i njegovu suprugu vojvotkinju Sofiju Hotek od Hohenberga dok su se vozili Sarajevom, glavnim gradom Kondominijuma Bosne i Hercegovine. Austrougarska je Bosnu i Hercegovinu okupirala 1878, a formalnu aneksiju izvršila 1908. godine.
Princip je bio deo grupe od šest atentatora zajedno sa Muhamedom Mehmedbašićem, Vasom Čubrilovićem, Nedeljkom Čubrilovićem, Cvjetkom Popovićem i Trifkom Grabežom, dok je grupom koordinisao Danilo Ilić.
Svi osim jednog su bili Srbi i članovi studentskog revolucionarnog pokreta koji je kasnije postao poznat kao Mlada Bosna.
Politički cilj atentata bio je oslobađanje Bosne i Hercegovine od austrougarske vlasti i uspostavljanje zajedničke jugoslovenske države. Atentat je ubrzao Julsku krizu koja je dovela do austrougarske objave rata Srbiji i početka Prvog svetskog rata.
Heroina Milunka Savić
Milunka Savić rođena je 28. juna 1892. godine kako piše u njenoj članskoj karti udruženja rezervnih vojnih starešina, u selu Koprivnica kod Jošaničke Banje u Staroj Raškoj, od majke Danice i oca Radenka, kao najstarije dete. Danas se navršava 131 godina od njenog rođenja.
Kada je po objavljivanju Ukaza o mobilizaciji 30. septembra / 3. oktobra 1912. godine, i došlo do masovnog odziva, Milunka je odlučila da se prijavi na jednom od mobilizacionih zborišta u Beogradu, a registrovala se pod imenom Milun Savić.
U Balkanskim ratovima 1912. godine i 1913. godine borila se preobučena u muškarca. Njen anatomski pol otkrilo je bolničko osoblje, posle ranjavanja u Bregalničkoj bici, skoro godinu dana posle pristupanja srpskoj vojsci.
U Prvom svetskom ratu, takođe se prijavila kao dobrovoljac. Primili su je Vojvoda Putnik i Kralj Aleksandar, koji je rasporedio u Drugi puk.
Bila je deo „Gvozdenog puka“, najelitnijeg Drugog puka srpske vojske „Knjaz Mihailo“. U ovom puku, osim nje, borila se i Škotlanđanka Flora Sands. Milunka se istakla kao bombaš u Kolubarskoj bici. Tu je, za višestruko herojstvo, dobila Karađorđevu zvezdu sa mačevima.
U jesen 1915. godine u Makedoniji je teško ranjena u glavu i tako povređena se povlačila preko Albanije. Posle nekoliko meseci oporavka vratila se na Solunski front, gde je učestvovala u bitkama, na leto i jesen 1916. godine. Tu se istakla u bici na Kajmakčalanu, u okuci Crne reke, kada je „gvozdeni puk“ bio priključen 122. francuskoj kolonijalnoj diviziji.
Tada je zarobila 23 bugarska vojnika.
Dobila je mnoga odlikovanja, među kojima i dva francuska ordena Legije časti i medalju „Miloš Obilić“.
Jedina je žena na svetu koja je odlikovana francuskim ordenom Ratni krst sa zlatnom palmom.
Nakon Drugog svetskog rata, vlast joj je 1945. godine dodelila penziju i starost je provela u svojoj kući na Voždovcu, u društvu unuka i redovnim susretima sa vojnim veteranima.
Skupština grada Beograda dodelila joj je, 1972. godine, jednosoban stan u naselju Braće Jerković, na 4. spratu u zgradi bez lifta. Godinu dana kasnije, nakon tri moždana udara, umrla je štrikajući (prema ispovesti njenog unuka) u tom stanu 5. oktobra 1973. godine. Porodična kuća je prodata 1974. godine.
Sahranjena je na Novom groblju, u Beogradu, a njeni posmrtni ostaci preneti su iz porodične grobnice u Aleju velikana, 40 godina nakon smrti, 10. novembra 2013. godine.
Milunka Savić je najodlikovanija žena Prvog svetskog rata.
