Bizerta: Slavna srpska istorija na tlu Afrike

Mnogo je turista iz Srbije posetilo Tunis i njegova popularna letovališta, dok je zanemarljivo mali broj obišao luku Bizerta na oko 70 km zapadno od glavnog grada. Ovaj najseverniji grad države Tunis je zbog svog  strateškog položaja Francuskoj još od 1880. godine bio pomorska vojna baza. Bizerta do današnjih dana čuva uspomenu na stradale srpske vojnike i oficire na vojničkom groblju koje Tunižani marljivo održavaju. Niko ko dolazi iz Srbije nije i ne može biti ravnodušan kada na afričkom tlu ugleda ćirilično pismo i mnoštvo gvozdenih krstova na kojima su imena srpskih junaka iz Prvog svetskog rata.

Nakon povlačenja preko Albanije iznemogla i poražena srpska vojska povlačila se u nekoliko pravaca. Deo vojske je francuskim lađama prevezen na grčko ostrvo Krf, dok je deo, preko albanskih luka Valone i Drača, utočište našlo upravo u Bizerti. Po nekim svedočenjima, ovde je bio stacionaran mahom oficirski kadar, sa kojima su saveznici Francuzi izučavali vojnu taktiku i strategiju, a upoznavali su srpske vojnike i sa novim naoružanjem.

Pored vojnika, ovde su boravili i malobrojni civili.

Istorija beleži

Srbi su u Bizertu dolazili u tri navrata: decembra 1915. i početkom 1916. nakon povlačenja kroz Albaniju, zatim posle prvih velikih sukoba na Solunskom frontu iste godine i na kraju od početka 1917. godine kada su počeli da pristižu kontingenti dobrovoljaca. Tokom celog rata transporti su prevozili vojnike iz Bizerte na Solunski front, dok su ranjeni i bolesni bili u Bizerti.

U Bizerti je organizovana je obuka dobrovoljaca, edukacija invalida i kulturni sadržaji. Francuski vojnici, građani i administracija bili su veoma predusretljivi prema srpskim vojnicima. U tome se naročito istakao viceadmiral i guverner Bizerte Emil Geprat. Njagova briga za Srbe bila je svakodnevna, počev od svečanog dočeka brodova sa vojnicima.

Prilikom prvog dolaska admirala Geprata u Beograd 1930. godine, Srbi su ga na rukama nosili od železničke stanice do Slavije, a ulica kojom su ga nosili nosi njegovo ime.

U Bizerti je 1917. štampan francusko-srpski rečnik čiji su autori Veselin Čajkanović i Alber Ofor, a poslednji kontingent Srba napustio je Bizertu 18. avgusta 1919. godine brodom Crvenog krsta “Digetrouen”.

Bizerta

Bizerta je luka na obali Sredozemnog mora, blizu ostrva Sardinija i Sicilija. Udaljena je 66 kilometara od grada Tunisa i 15 kilometara od rta Blan, najsevernije tačke Afrike. Bizertu su osnovali Feničani oko 1100. godine p. n. e. kao svoju trgovačku bazu. a tokom Punskih ratova grad je bio pod uticajem Кartaginjana. Rimljani su ovaj grad zvali lat. Hippo Zarytus. Кada su trijumfovali u ratu, razorili su grad i prepustili ga saveznicima iz grada Utika. Time je okončana 900 godina stara istorija punske vlasti u ovom regionu. Arapi su za vreme svog širenja na zapad osvojili Bizertu i dali joj današnje ime., a do 19. veka grad je bio stecište gusara

Kao što treba posetiti Zejtinlik u Solunu, ostrvo Krf i Srpsku kuću, Plavu grobnicu i ostrvo Vido, ništa manje značajna nije ni poseta Bizerti. Poplavu emocija koju doživite kada vidite vojničko groblje, ćirilicom ispisana imena srpskih junaka i slavoluk na kome piše “Francuzima i Srbima palim za domovinu” i to na tlu drugog kontinenta “gde raste limun žut”,  nije moguće opisati. To treba doživeti.

Izvor: Wikipedia